Bir yakınınızın kesinleşmiş bir hapis cezası nedeniyle polis tarafından yakalanarak cezaevine teslim edildiğini öğrendiniz.
Cezaevinde bulunan, kesinleşmiş hapis cezası infaz edilen HÜKÜMLÜ yakınınızın haksız yere veya fazla ceza aldığını, onun adına olağanüstü kanun yollarına (Başsavcılığın itirazı, kanun yararına bozma, yargılamanın yenilenmesi gibi) başvurulması gerektiğini düşünüyorsunuz. Bu konuda bir avukat tutulmasını istiyorsanız, cezaevinde bulunan yakınınızın artık bizzat bir avukata vekalet veremeyeceğini , kendisine vasi tayin edilmesi gerektiğini, yakınınız adına yalnızca vasisinin bir avukata vekalet verebileceğini bilmelisiniz.
Tutuklu kişiler istedikleri avukata cezaevine düzenli olarak gelen noterler aracılığı ile vekalet verebilirler. Burada tutuklu ile hükümlüyü karıştırmayalım.
Hükümlü; Dava süreci bitmiş, hakkında verilen mahkumiyet kararı, cezası kesinleşmiş kişi.
Tutuklu; Dava süreci devam eden, adli kontrol kapsamında tedbiren cezaevinde tutularak belli sürelerle hürriyeti sınırlanan, hakkında hüküm verilmemiş veya hakkında verilen hüküm kesinleşmemiş kişi.
TMK 407 gereği bir yıl veya daha uzun süreli hapis cezasına mahkum olan her kişiye vasi tayin edilmesi zorunludur. Cezaevi (Ceza İnfaz Kurumu) Müdürlüğü böyle bir hükümlünün cezasını çekmeye başladığını, kendisine vasi atanmak üzere hemen hükümlünün yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesine bildirmek, ihbar etmekle yükümlüdür. Burada cezaevi yönetimince hükümlüye kendisine kimin vasi tayin edilmesini istediği sorulur. Cezaevi tarafından Sulh Hukuk Mahkemesine yapılan bildirimde hükümlünün kimin kendisine vasi tayin edilmesini istediğine de yer verilir.
Sulh Mahkemesi hükümlünün ya da anne –babasının gösterdiği kimseyi, hükümlünün eşine veya yakın hısımlarından birine öncelik vererek vasi olarak atar.
Burada vasinin belli koşulları taşıması, yerleşim yerinin yakın olması, hükümlü ile ilişkilerinin iyi olması, menfaat çatışmalarının ve aralarında düşmanlık bulunmaması, yasal engellerinin olmaması gibi hususlara dikkat edilir.
Burada mahkeme hükümlünün kendisine, yerleşim yerindeki bankalara, tapu müdürlüğü, belediye ve vergi dairesine yazılar yazarak malvarlığına ilişkin araştırma yapacak, yine hükümlünün yerleşim yerinin bağlı olduğu emniyet müdürlüğüne yazı yazarak hükümlü ile vasi adayı arasında menfaat çatışması, husumet, düşmanlık bulunup bulunmadığına ilişkin araştırma yapacak bu yazıların cevaplarını dosyaya aldıktan sonra vasi adayının da görüşünü sorarak karar verecektir.
Vasi tayinine ilişkin karar sürecini nasıl hızlandırabilirsiniz?
Öncelikle Cezaevi yönetimin vasi tayini konusunda ihbarda bulunması bazen uzun sürebilmektedir. Bu nedenle cezaevindeki yakınınızın yerleşim yeri (cezaevine girmeden önceki son adresi-son defa oturduğu yer-ikametgahı) hangi Sulh Hukuk Mahkemesine bağlı ise (örneğin yerleşim yeri Bahçelievler ise, Bahçelievler Bakırköy Adliyesine bağlı olduğundan Bakırköy Sulh Hukuk Mahkemesi yetkilidir.) orada yakınınızın TC numarası ile sorgulama yaptırıp hakkında vasi tayin edilmesine ilişkin bir dosya açılıp açılmadığını öğrenin.
a) Eğer cezaevi yönetimince bildirim yapılmış ve dosya açılmışsa o dosyaya sunulmak üzere Mahkemeye hitaben bir dilekçe yazarak yukarıda belirtilen yazıları elden götürmek ve cevaplarını elden getirmek için tarafınıza elden takip yetkisi verilmesini isteyin. Yine dilekçenizde kendisine vasi atanacak olan yakınınız için avukat tutulacağını, olağanüstü kanun yollarına başvurulacağını bu nedenle acilen vasi tayin edilmeniz gerektiğini belirtebilirsiniz.
b) Eğer cezaevi yönetimince bildirimde bulunulmamış ise siz de hükümlü yakınınıza vasi tayin edilmesi için son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesine dilekçe sunarak ihbarda bulunabilirsiniz. ( ……. Mahkemesi’nin …. E ve ….K. sayılı dosyasından aldığı mahkumiyet kararı nedeniyle kısıtlı adayı yakınım ….. , …… cezaevinde hükümlüdür. Yasa gereği hükümlülüğü 1 yılı geçtiği ve hükmün infazına başlandığı için kendisine vasi tayini zorunludur. Diğer yandan kısıtlı adayının mahkumiyet kararına karşı olağanüstü kanun yollarına başvurulacağından kısıtlı adayı yakınım adına avukat tutabilmemiz için vasilik kararına acilen ihtiyaç duymaktayız. Acilen kendisine vasi olarak tayin edilmeme karar verilmesi , süreci hızlandırabilmeme hizmeten mahkemenizce yazılacak müzekkereler için tarafıma elden takip yetkisi verilmesi….. şeklinde açıklamalar içerir bir dilekçe ile ihbarda bulunabilirsiniz.)
Uygulamada vasi tayinine ilişkin kararın ilgilisi tarafından takip edilmesi halinde 15 gün-1 ay içerisinde alınabildiği görülmektedir. Yine aynı şekilde takip edilmemesi halinde sürecin 1 yıla kadar uzayabildiği görülmektedir.
ÖNEMLİ; Eğer cezaevinde hükümlü olarak bulunan yakınınız hakkında olağanüstü kanun yollarına başvurulması için tarafımdan görüşme-randevu talep ediyor iseniz, öncelikle yukarıda belirtilen vasilik kararını temin etmeniz gerekmektedir. Vasilik kararı olmadan hükümlü adına tarafıma vekalet verilmesi mümkün olmadığından, vekalet verilmesini sağlayabilecek durumda olmayan hükümlü yakınları ile görüşme yapılmamaktadır.
İş yoğunluğumuz sebebi ile aksi mümkün değildir, ısrar etmeyiniz. Lütfen burada anlatılan konuları tekrar sormayınız. Gerekirse vasi tayini prosedürü hakkında başka bir meslektaşımdan bilgi alınız.
NOT: Eğer yakınınız cezaevine girmeden önce onun adına avukat tutabilmeniz, vekil tayin edebilmeniz için size avukat yetkilerini de içeri bir vekaletname verdi ise yukarıdaki prosedür beklenmeksizin yakınınız adına ondan aldığınız vekaletnamenize dayanarak istediğiniz avukatı vekil tayin edebilir, istediğiniz avukata vekaletname verebilirsiniz. Yine uygulamada pek görülmese de yakınınızın cezaevine girmeden önce vekil tayin ettiği avukat da sizin avukat olarak tayin etmek istediğiniz başka yeni bir avukata yakınınız adına noterden vekaletname verebilir. Ancak bu istek meslektaşlarca pek kabul edilen, ılımlı yaklaşılan bir istek değildir. Elbette istisnaları da mevcuttur.
